ช่วงปีที่ผ่านมาเราได้เห็นวิวัฒนาการความเปลี่ยนแปลงของการใช้จ่ายของคนไทยในรูปแบบที่เปลี่ยนไป บวกกับสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ที่เป็นตัวเร่งให้สังคมไทยเข้าสู่การเป็นสังคมไร้เงินสด (Cashless Society) ที่คล่องตัวมากยิ่งขึ้น สอดคล้องกับการใช้ชีวิตวิถีใหม่กับพฤติกรรมการชำระเงินแบบไร้สัมผัส (Contactless Payment) ผ่านสมาร์ทโฟน ในบทความนี้จึงจะพาผู้อ่านไปทำความเข้าใจกับบทบาทของเอไอ ตัวช่วยที่สำคัญให้การเป็นสังคมไร้เงินสดเป็นไปอย่างสะดวกและปลอดภัยมากยิ่งขึ้น
การใช้จ่ายในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ได้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วโดยมีปัจจัยทั้งด้านเทคโนโลยี ความพร้อมของผู้ให้บริการ รวมไปถึงร้านค้าปลีกย่อยก็มีการปรับรูปแบบการจ่ายเงินเพื่ออำนวยความสะดวกให้กับลูกค้ามากยิ่งขึ้น เกิดเป็นสังคมไร้เงินสดอย่างเต็มรูปแบบ และสืบเนื่องจากสถานการณ์ของโควิด-19 ที่เป็นตัวเร่งสำคัญในการที่ผู้คนหันมาใช้การชำระเงินแบบไร้สัมผัส ไม่ว่าจะเป็นการซื้ออาหารจากร้านอาหารโดยตรงหรือผ่านแพลตฟอร์มเดลิเวอรี่อาหาร การใช้จ่ายตามร้านสะดวกซื้อ การชำระค่าสาธารณูปโภค ค่าประกัน การชำระค่าโดยสารในรูปแบบต่าง ๆ และกิจกรรมเพื่อความบันเทิงอื่น ๆ โดยการชำระเงินแบบอิเล็กทรอนิกส์ (e-payment) ผ่านโมบายแบงก์กิ้ง (Mobile Banking) กระเป๋าเงินอิเล็กทรอนิกส์ (e-Wallet) หรือผ่านบัตรเครดิต/เดบิต ซึ่งเป็นช่องทางที่เราคุ้นเคยและสามารถใช้จ่ายได้ง่ายแค่ปลายนิ้วผ่านสมาร์ทโฟนเครื่องเดียว โดยสิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นศักยภาพของเอไอที่เข้ามารองรับทุกรูปแบบการชำระเงินในชีวิตประจำวันของเรา
สำหรับข้อดีของการเป็นสังคมไร้เงินสด ในมุมของลูกค้าผู้ใช้บริการ คือ ช่วยให้เกิดความสะดวกสบายในการทำธุรกรรมทางการเงินได้ทุกที่ ทุกเวลา ช่วยล่นระยะเวลา ลดค่าใช้จ่ายเรื่องค่าธรรมเนียมในการทำธุรกรรมทางการเงิน และยังช่วยให้ง่ายต่อการบริหารการใช้เงินผ่านประวัติที่เกิดขึ้นภายในบัญชี ในส่วนของทางด้านผู้ให้บริการหรือธนาคาร ก็สามารถลดต้นทุนในการให้บริการธุรกรรมทางการเงิน ลดจำนวนพนักงานที่ธนาคารแต่ละสาขาในการให้บริการลูกค้า และยังเป็นการลดต้นทุนการติดตั้งตู้ ATM ได้ในหลายพื้นที่ ไปจนถึงการลดค่าใช้จ่ายในการขนย้ายธนบัตรอีกด้วย
แต่ความสะดวกรวดเร็วที่เกิดขึ้นนี้ก็อาจมาพร้อมกับความเสี่ยงในการถูกโจรกรรมข้อมูลหรือถูกขโมยเงินในบัญชีหากผู้ใช้ขาดความระมัดระวังในการใช้งาน มาตรการในการรักษาความปลอดภัยและระบบการจัดการจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งที่ผู้ให้บริการจะต้องมีการจัดเตรียมและดำเนินการอย่างรอบคอบ ถึงแม้ว่าในทุกธนาคารจะมีการพัฒนาแอปพลิเคชั่นที่ทันสมัย มีระบบและขั้นตอนต่าง ๆ เพื่อรักษาความปลอดภัย ทั้งการยืนยันตัวตนผู้ใช้งาน (KYC) การป้องกันการเข้าถึงของข้อมูลด้วยการใส่พาสเวิร์ดส่วนตัวและการใช้รหัส OTP (One Time Password) ที่จะถูกส่งไปยังหมายเลขโทรศัพท์ของผู้ใช้งาน เพื่อให้มั่นใจว่าบุคคลที่ใช้บริการทางการเงินผ่านแอปพลิเคชั่นนั้นเป็นเจ้าของบัญชีตัวจริง แต่ก็ยังพบได้ว่ายังคงมีความผิดพลาดเกิดขึ้นอยู่ดี แม้ว่าในบางกรณีอาจเกิดจากความไม่เข้าใจของผู้ใช้เองก็ตาม
ในจุดนี้เอง เอไอ จึงเป็นสิ่งที่เราควรพิจารณานำมาใช้เป็นตัวช่วยเพื่อยกระดับความปลอดภัยของระบบให้สูงขึ้น เพราะด้วยศักยภาพในการเรียนรู้ของเอไอ เราสามารถสอนให้เอไอทำหน้าที่ป้องกันและตรวจจับการทำทุจริต (Fraud Detection) ผ่านการวิเคราะห์แบบพยากรณ์ (Predictive Analytics) จากการเรียนรู้ผ่านระบบ Deep Analytics โดยเอไอจะจดจำ เรียนรู้ และวิเคราะห์รูปแบบพฤติกรรมการใช้งานของเจ้าของบัญชีผ่านแอปพลิเคชั่นบนมือถือ และหากพบพฤติกรรมทางการเงินในบัญชีที่ผิดแปลกไปหรือเข้าข่ายว่าถูกโจรกรรมบัญชี เอไอก็จะบันทึกข้อมูลและแจ้งเตือนสิ่งที่ผิดปกติเหล่านั้นให้กับทางธนาคารได้ทราบ และธนาคารก็สามารถรีบแจ้งเตือนหรือทำการยืนยันกับลูกค้าเจ้าของบัญชีได้ทันท่วงที
ในวันนี้ที่เรากำลังก้าวเข้าสู่สังคมไร้เงินสดอย่างเต็มรูปแบบ โดยที่เอไอมีบทบาทสำคัญในการช่วยให้การใช้ชีวิตด้านการเงินของเรามีความสะดวกและคล่องตัวมากยิ่งขึ้น จึงเห็นโอกาสที่สำคัญในการนำเทคโนโลยีมาพัฒนาและต่อยอดเป็นนวัตกรรมด้านอื่น ๆ ที่จะมีส่วนช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนในสังคมในทุก ๆ ด้านต่อไปในอนาคต