ตลอดระยะเวลาหลายปีที่ผ่านมาปัญญาประดิษฐ์ หรือ เอไอ (Artificial Intelligence : AI) ถูกพูดถึงอย่างต่อเนื่อง หลากหลายองค์กรตื่นตัวและนำสิ่งเหล่านี้ไปปรับใช้จนสามารถยกระดับองค์กรให้มีประสิทธิภาพและก้าวทันกระแสโลกดิจิทัลได้ ข้อมูล (data) กลายเป็นปัจจัยสำคัญในการวางแผนการตลาด ตลอดจนการนำเอไอมาใช้ก็สามารถเสริมศักยภาพของธุรกิจได้อย่างหลากหลาย การศึกษาค้นคว้าและวิจัยเกี่ยวกับเอไอจึงเป็นสิ่งที่หลายๆ องค์กรทั่วโลกให้ความสนใจ จนเกิดศาสตร์ที่เรียกว่า เอไอรีเสิร์ช (AI Research) หรือการวิจัยเอไอ เพื่อพัฒนาเอไอให้มีศักยภาพมากยิ่งขึ้น และสามารถแก้ปัญหาที่ยากหรือมีความซับซ้อนสูง (complex problems) ตลอดจนสร้างแนวคิดในการพัฒนาหรือปรับปรุงอัลกอรึธึ่มใหม่ๆ เพื่อตอบโจทย์ธุรกิจที่แตกต่างกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เอไอรีเสิร์ชยังไม่แพร่หลายมากนักในสังคมไทย แต่ในบริษัทยักษ์ใหญ่ระดับโลกอย่าง Facebook, Google และ Intel ต่างก็มีการทำเอไอรีเสิร์ชมาระยะหนึ่งแล้ว โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อที่จะพัฒนาประสิทธิภาพของเอไอให้เทียบเท่าหรือใกล้เคียงกับมนุษย์มากยิ่งขึ้น ทั้งในด้านความคิดเชิงเหตุผล การวางแผนและการแก้ปัญหา รวมถึงความสามารถในการเรียนรู้จากประสบการณ์ได้เอง เอไอรีเสิร์ชขององค์กรเหล่านี้ไม่เพียงวิจัยเพื่อยกระดับสินค้าและบริการให้กับลูกค้าหรือกลุ่มผู้ใช้งานเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังพัฒนาเอไอในด้านอื่นๆ เพื่อยกระดับศักยภาพของเทคโนโลยีเอไอให้กับคนในสังคมด้วย โดยรูปแบบงานวิจัยจะแตกต่างกันไปตามรูปแบบธุรกิจของแต่ละองค์กร
การทำงานของเอไอรีเสิร์ช จะใช้การสืบค้นข้อมูล วิจัย และทดลองเกี่ยวกับเทคโนโลยีเอไอ เพื่อค้นหาแนวความคิด วิธีการใหม่ๆ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่เหมาะสมกับโจทย์ทางธุรกิจหรือปัญหาที่ต้องการแก้ไขมากที่สุด เพราะถึงแม้ว่ารูปแบบของปัญหาที่เห็นอาจดูคล้ายกัน แต่จริงๆ แล้ว หากมองลงไปในรายละเอียดลึกๆ มักจะไม่เหมือนกัน ดังนั้นการแก้ปัญหาด้วยรูปแบบเดิมๆ จึงอาจไม่มีประสิทธิภาพเท่ากับการสร้างแนวทางใหม่ที่เหมาะสมและตรงจุดกับการแก้ปัญหานั้นจริงๆ
อย่างที่ผมได้กล่าวไว้ข้างต้นว่าเทคโนโลยีเอไอพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่อง จึงเป็นที่แน่นอนว่าสายงานนี้จะได้รับความนิยมมากขึ้นในอนาคตตามความเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยที่รวดเร็ว ดังนั้นสำหรับผู้ที่สนใจงานด้านเอไอรีเสิร์ช หรือ ต้องการเป็นเอไอรีเสิร์ชเชอร์ (AI Researcher) ควรมีคุณสมบัติหลักๆ คือ เป็นคนช่างสงสัย ชอบการตั้งคำถาม การค้นคว้า การวิจัย การแก้ไขปัญหาต่างๆ และมีความคิดที่เป็นระบบ รวมถึง การมีทักษะความสามารถทางด้านคณิตศาสตร์และการเขียนโค้ด (Coding) ก็เป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับงานสายอาชีพนี้
ไม่เพียงทักษะทางคณิตศาสตร์เท่านั้น การเป็นเอไอรีเสิร์ชเชอร์ควรจะมีความคิดสร้างสรรค์ด้วยเช่นกัน เนื่องจากต้องมีการสร้างสรรค์ไอเดียในการพัฒนาอัลกอริธึมหรือโมเดลใหม่ๆ ให้กับเอไอ ซึ่งบางสิ่งอาจไม่เคยมีหรือถูกพูดถึงมาก่อน จึงต้องอาศัยจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ของเอไอรีเสิร์ชเชอร์เพื่อให้เกิดนวัตกรรมใหม่ๆ ขึ้นมาได้
อีกสิ่งหนึ่งที่สำคัญต่อทุกสายอาชีพที่เกี่ยวข้องกับเอไอ รวมไปถึงเอไอรีเสิร์ชเชอร์คือควรที่จะมีจรรญาบรรณและศีลธรรมในวิชาชีพของตนเอง เพื่อพัฒนาเอไอไปในทางที่ถูกต้อง ลดความเหลื่อมล้ำ ความอคติ (bias) และเป็นประโยชน์ต่อสังคมส่วนรวมด้วย
เอไอรีเสิร์ชไม่เพียงพัฒนาความสามารถให้กับเทคโนโลยีเอไอเท่านั้น แต่การศึกษาวิจัยเกี่ยวกับเอไอถือเป็นการเพิ่มขีดความสามารถทางด้านเทคโนโลยีให้กับประเทศได้ ดังนั้นงานเอไอรีเสิร์ชจึงควรได้รับการสนับสนุน โดยอาจมอบทุนให้แก่องค์กรด้านเทคโนโลยีในการสร้างฝ่ายเอไอรีเสิร์ช เพื่อมุ่งสืบค้นข้อมูลและพัฒนาเทคโนโลยีเอไอให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น และสามารถนำมาใช้ในการแก้ปัญหาให้กับแต่ละประเทศได้ นอกจากนี้ ข้อมูลที่ทำการวิจัยยังสามารถเปิดเป็น Open Data เพื่อให้คนอื่นๆ ที่สนใจสามารถศึกษางานวิจัยและนำข้อมูลไปใช้ประโยชน์ต่อได้ ซึ่งจะทำให้เกิดสิ่งแวดล้อมแห่งการเรียนรู้และพัฒนาสังคมได้อย่างยั่งยืน